Saffraan – cultuur & traditie van het rode goud

Een specerij met een lange reis

Saffraan, vaak het rode goud genoemd, heeft eeuwenlang een bijzondere plek gehad in de cultuur van de Middellandse Zee. Oorspronkelijk kwam het vanuit het Midden-Oosten naar Europa, meegenomen door Arabische handelaren. Vanaf de middeleeuwen werd saffraan ook in Sardinië verbouwd – vooral in de dorpen Mamoiada en San Gavino – waar het uitgroeide tot een ingrediënt dat feest en verfijning symboliseerde.

In Nederland verscheen saffraan al in de 16e eeuw, vooral in de keukens van de gegoede burgerij en bij religieuze gelegenheden. Het werd gebruikt om brood en gebak te kleuren, en zelfs in medicijnen vanwege de vermeende geneeskracht. Hoewel het later uit de dagelijkse keuken verdween door de hoge prijs, leeft saffraan nog steeds voort in feestelijke gerechten, van luxe sauzen tot zoete lekkernijen.

Sardijnse saffraan: een symbool van trots

Op Sardinië is saffraan meer dan een smaakmaker. Het is verweven met het ritme van de seizoenen en het dorpsleven. Elk jaar in de herfst verandert Mamoiada in een zee van paarse bloemen. Families oogsten samen de tere stampers van de Crocus Sativus en dragen zo tradities over van generatie op generatie. Het gebruik van saffraan in risotto, pasta en zelfs brood staat symbool voor gastvrijheid en verbondenheid.

Wil je weten hoe saffraan wordt geteeld en waarom die van Mamoiada zo bijzonder is? Lees het Productverhaal saffraan

Nonna’s ontmoeting in Mamoiada

Mijn eigen eerste kennismaking met deze bloemenpracht was puur toeval. Ik was met de wijnvrienden in Mamoiada om de nieuwe oogst te proeven, toen Pasquale plots vroeg: “Wil je de saffraanplantage van mijn neef zien?” Natuurlijk zei ik ja.
Toen we aankwamen stonden de velden vol in bloei – een tapijt van paarse bloemen in de herfstzon. Ik was overdonderd door de schoonheid en kleuren. En terwijl ik vol bewondering keek, riep Dries verrukt uit: “Oooh saffraan – dat kan ik gebruiken in mijn pastasaus!”
Dat moment staat voor mij symbool voor wat saffraan is: schoonheid, traditie én pure smaak die mensen meteen inspireert.

Van feest tot dagelijks ritueel

Door de eeuwen heen is saffraan een luxeproduct gebleven, maar op Sardinië wordt het nog steeds gedeeld in de kring van familie en vrienden. Of het nu in een simpele saus, een feestelijke risotto of een broodrecept is: saffraan verbindt. Het is een draadje van cultuur dat de tijd overbrugt en dat mensen samenbrengt – van Mamoiada tot in Nederland.

Benieuwd hoe saffraan smaakt in de keuken? Ontdek onze Saffraan recepten